Digitalisering, Openbaarheid en Privacy
Op 27 oktober 2011 vond de bijeenkomst Digitalisering, Openbaarheid en Privacy plaats in het gemeentehuis te Assen. Centraal thema was het spanningsveld rond digitalisering, openbaarheid en privacy in het publieke domein. Bestuurders leggen niet voor niets in het openbaar verantwoording af over hun handelen. Voor democratie is naast een sterke volksvertegenwoordiging transparantie immers onmisbaar. Digitalisering maakt dat informatie veel sneller beschikbaar is en dat er veel meer informatie beschikbaar is, waardoor transparant zijn steeds eenvoudiger wordt. Dit brengt echter de nodige vraagstukken met zich mee, waarop de overheid nog niet altijd een goed antwoord heeft. Op de bijeenkomst is een aantal van deze vraagstukken besproken en zijn mogelijkheden van digitalisering verkend.
Willem Smink (CvB voorzitter NHL Hogeschool) maakt duidelijk dat dit spanningsveld sterk zichtbaar wordt bij grote PPS projecten. Bedrijfsmatige belangen en openbaarheid gaan vaak niet hand in hand, maar omdat de burger uiteindelijk de rekening betaalt moet iedere afweging wel uitgelegd worden aan het publiek. Wanneer er te veel openbaar is of te vroeg, betaalt de burger ook weer de rekening (schade door speculatie).
Bert Westerink (Westerink advies) signaleert dat bestuurders en politici steeds makkelijker social media weten te gebruiken, maar daarbij niet altijd de consequenties overzien. Hoewel politici social media voor lijken te gebruiken om zichzelf te profileren, dienen zij zich bewust te zijn van het feit dat burgers de informatie van de overheid, door welke persoon dan ook, altijd waarderen als betrouwbaarder omdat de overheid nu eenmaal recht en rede nastreeft. Spelregels voor het gebruik van sociale media lijken dan ook gewenst, zeker nu de overheidsjuristen geen enkele grip hebben op de uitingen van bestuurders, wat voor een rechtscheppende instelling best gevaarlijk kan zijn.
Uit de voordracht van Aline Klingenberg (RuG onderzoeker) werd duidelijk dat de Europese rechter (EHRM) wellicht een ander standpunt heeft over het recht van burgers op overheidsinformatie en de bescherming van persoonsgegevens dan de Nederlandse wetgever. Hierbij geeft de Europese rechter aan dat er een breed recht op informatie bestaat en dat publieke informatie zwaarder weegt dan privacy, in ieder geval bij publieke personen. De discussie hierover is voor Nederland dan ook nog niet afgerond.
In de tweede helft van de bijeenkomst vonden drie workshops plaats. Een eerste workshop van Jaap de Koning (Witteveen+Bos) gaf uitleg over de rol van openbaarheid in PPS constructies. De vorm van samenwerking ontwikkelt, waarbij ook de verantwoordelijkheden van opdrachtgever en opdrachtnemers anders komen te liggen. Hierbij hebben ook opdrachtgevers steeds vaker belang bij en behoefte aan openbaarheid.
Jan Jaap van Weringh (Gentleware) presenteerde de do’s en don’ts van het werken met en ontwerpen van een digitaal loket. Van belang is dat een heldere keuze wordt gemaakt in het doel dat het loket moet dienen: procesoptimalisatie voor de organisatie of klantgerichtheid. Dan is het eenvoudiger om het proces en de organisatie in te richten.
Marie Louise Borsje (ambtenaar 2.0) concludeert dat social media gedrag veranderen. Politici en ambtenaren gebruiken social media ieder op hun eigen manier (positie bepaalt twittergedrag). Twitter kan mensen verbinden, houding en overtuiging zichtbaar maken, het debat stimuleren en kennis vermeerderen. Op basis van een heldere doelstelling en zinnig gebruik kun je met social media veel bereiken en kennis verder ontwikkelen.
Hieronder kunt u de presentaties raadplegen, alsook delen van de informatiemap (informatiemap web).
Presentaties:
Media, recht en overheden (Westerink)
Informatie en Openbaarheid in PPS (De Koning)
Hieronder ook de filmpjes uit de workshop twitter:
– http://youtu.be/8iQLkt5CG8I Filmpje Australische overheid ministerie van Justitie over richtlijnen social media gedrag.
– http://youtu.be/IOylfep7x0g Filmpje Jan Bommerez. Plaatst social media in de context van maatschappelijke ontwikkeling.
– Meer informatie: www.ambtenaar20.nl